02 Aralık 2018

2 Aralık 1918 :  Amerikalılar Tarafından  'Osmanlı'nın Taksimi' Raporunun Açıklanması

Mütareke Günlerinde İstanbul'u işgal eden İngilizler ile Amerikalılar, Çanakkale ve İstanbul Boğazlarını kontrol altına alabilmek için "Müstakil bir İstanbul Devleti" projesi üzerinde zemin yoklayan çeşitli çalışmalara başlamışlardı.İşgalin resmileşmesinin üzerinden 5 ay gibi kısa bir süre geçmişken İngiliz üst düzey yönetimi, İstanbul'un ayrı bir devlet olarak yapılanması fikrini tartışıyordu.

Dönemin ABD İstanbul Başkonsolosu Bie Ravndal'ın da Washington'a gönderdiği 2 Aralık 1918 tarihli raporda  ise 'Osmanlı'nın Taksimi' haritası dahi yer alıyordu.

Paris'te İngiliz Başbakanı Lloyd George'un otel odasında, İngiltere Dışişleri Bakanı Earl Curzon, Bonar Law, Lord Birkenhead ve Hindistan'taki İngiliz yönetiminin Dışişleri Bakanı E. S. Montagu'nun da katıldığı bir toplantı gerçekleştirdi. Toplantıda, Osmanlı Devleti'nin Avrupa topraklarından çıkarılması ihtimaline karşı bir proje üretilerek İstanbul'un ayrı bir devlet olması tartışıldı.Bu projeye göre kurulacak İstanbul Devleti'nin sınırları, Avrupa yakasında Marmara Denizi ve Enos-Midis (veya Çatalca) hattı arasında olacaktı. Anadolu yakasında ise Boğaziçi'nin Şile-İzmit hattının batısı, bu devletin sınırları içinde kalacaktı. Çanakkale Boğazı'nın da İstanbul Boğazı gibi bu yeni devlete dahil olması öngörülmüştü. (Özoğlu,2015)

O Dönemin Gazetecilerinden Ahmet Emin Yalman da ABD'nin müstakil ‘İstanbul Devleti' projesini hatıralarında şöyle anlatır: İngiltere bir aralık şöyle garip bir teklif atmıştı:İstanbul'da ayrı bir devlet kurmak ve devlet başkanlığına Birinci Cihan Harbi yıllarında büyük başarılar gösteren Herbert Hoover'i getirmek. Hoover bu teklifi alınca bilmediği bir şey için evet yada hayır diyemeyeceğini söylemiş, ilk adım olarak bazı uzmanların konuyu incelemesini istemişti.İşte Kurtuluş Savaşı yıllarımızda Anadolu'ya gelen ‘General Harbold Heyeti' bu amaçla Türkiye'ye gelmişti.(Yalman,1997:277)

Üzerinde bir süre çalışılan bu projeden; ABD'nin İstanbul'da bir devlet kurmak istediği ve başına  da devlet başkanı olarak o sıralarda bir misyoner yardım teşkilatının başkanlığını yapan Herbert Hoover'i getirmek istediği anlaşılmaktaydı.